To choroba, której pochodzenie nie jest znane charakteryzuje się nietypowym, patologicznym umiejscowieniem części błony śluzowej macicy.
Fragmenty przemieszczają się poza obręb błony jamy macicy i rozwijają się poza nią w obrębie jajników, jajowodów, w pochwie a także wokół macicy. Jeśli te nieprawidłowe zmiany występują w obszarze macicy wówczas jest to już gruczolistość. Szacuje się, że aż 40% przypadków endometriozy to właśnie ten typ. Głównymi objawami endometriozy jest ból oraz niepłodność.
Czy endometrioza powoduje niepłodność, to okazuje się po wykonaniu zdjęć rentgenowskich jajowodów oraz macicy. Poprzez wykonanie laparoskopii ogląda się bezpośrednio ogniska zmienione chorobowo. Jest to typowo choroba kobieca z jednym wyjątkiem, jeśli mężczyźni podczas leczenia podawane są hormony w przypadku raka gruczołu krokowego. Kobiecie podawane są leki z grupy gestagenów, które hamują wydzielanie gonadotropin oraz analogów gonadoliberyny. Ma to wpływ hamujący na podział endometrium komórkowego. Jest to choroba, która może być trudna do leczenia ze względu na jej usytuowanie zmian patologicznych. Niektóre ogniska chorobowe mogą być trudne do usunięcia, ze względu na swoje usytuowanie. Dopuszczone są warianty chorobowe trudne do wyleczenia.
